Electric Current MCQ Quiz in मराठी - Objective Question with Answer for Electric Current - मोफत PDF डाउनलोड करा

योग्य उत्तर 0.27 A आहे.

दिलेले आहे,

संभाव्य फरक (V) = 220 V.

विद्युतप्रवाह (I) = 0.5 A.

ओहमचा नियम वापरल्यास:

\(V = {I \times R}\)

प्रतिरोध (R) = \(R = {V \over I} = {220 \over 0.5}\)

R= 440 Ω

संभाव्य फरक 120 V पर्यंत कमी केल्यास

V = 120 V

R= 440 Ω

विद्युतप्रवाह (I) = \({120 \over 440}\) = 0.27 A

संभाव्य फरक 120 V पर्यंत कमी केल्यास हीटर 0.27 A विद्युतप्रवाह काढेल.

संकल्पना:

​​विद्युत प्रभार:

• विद्युत प्रभार हा पदार्थाचा एक मूलभूत गुणधर्म आहे, ज्यामुळे एखादा पदार्थ विद्युत आणि चुंबकीय क्षेत्रात ठेवल्यावर त्यावर बल प्रयुक्त होते.
• पदार्थावरील प्रभारांचे ऋण प्रभार आणि धन प्रभार असे दोन प्रकार पडतात. ते सामान्यतः प्रोटॉन आणि इलेक्ट्रॉन या प्रभारवाहकांद्वारे वाहून नेले जाते.
• विद्युत प्रभाराचे सूत्र: q = ne
• येथे, q = विद्युत प्रभार, n = एकूण इलेक्ट्रॉनची संख्या, e = इलेक्ट्रॉनिक प्रभार
• विद्युत प्रभाराचे SI पद्धतीतील एकक कुलोम (C) आहे.

विद्युतधारा:

• ठराविक क्षेत्रातून एकक कालावधीत वाहणारा विद्युत प्रभार म्हणजे विद्युतधारा (I) होय.
• विद्युतधारेचे सूत्र: \(\rm I = \frac{q}{t}\)
• येथे, I = विद्युतधारा, q = विद्युत प्रभार आणि t = वेळ.
• विद्युतधारेचे SI पद्धतीतील एकक अँपिअर (A) आहे.

गणना:

दिलेले आहे,

विद्युतधारा, i = 2 अँपिअर, वेळ, t = 2 मिनिटे = 120 सेकंद

प्रभार, q = it

q = 2 x 120

q = 240 कुलोम

म्हणून, त्या परिपथामधून प्रवाहीत होणारा विद्युत प्रभार 240 कुलोम इतका असेल.

Key Points

• अर्थिंग ही कमी रोध असलेली तार वापरून विद्युत उर्जेचा तात्काळ उत्सर्ग थेट पृथ्वीकडे हस्तांतरित करण्याची एक प्रक्रिया आहे.
• ते जमिनीवर फॉल्ट विद्युतधारा वाहून जाण्यासाठी मार्ग प्रदान करून विजेच्या शॉकपासून वापरकर्त्यांचे संरक्षण करण्यात मदत करते.
• सुरक्षितता सुनिश्चित करण्यासाठी आणि नुकसान टाळण्यासाठी विद्युत उपकरणे आणि प्रणालींमध्ये अर्थिंग यंत्रणा असते.
• योग्य अर्थिंगमुळे विद्युत आग लागण्याचा धोका कमी होतो आणि कोणतेही अतिरिक्त प्रभार सुरक्षितपणे नष्ट होईल याची खात्री असते.

Additional Information

योग्य उत्तर 6.25 × 1018 आहे.

Key Points

• दिलेल्याप्रमाणे:
  • विद्युत प्रवाह, I = 1A
  • वेळ = 1s
• सूत्र वापरून,
  • Q = I x T
  • Q = 1 x1
  • C = 1
• आता जर प्रभार 1.6 x 10-19C असेल, तर इलेक्ट्रॉनची संख्या 1 असेल. तर, जर प्रभार 1 C असेल, तर इलेक्ट्रॉनची संख्या खालीलप्रमाणे दिलेली आहे-
  • 1/(1.6 x 10^-19) x 1
  • 6.25 x 10¹⁸
• अशाप्रकारे, 6.25 x 1018 इलेक्ट्रॉन्स 1 अँपिअर विद्युत् प्रवाह तयार करण्यासाठी एका सेकंदात वाहकामधून गेले पाहिजेत.

Additional Information

• विद्युत प्रवाह:
  • मूलभूत शब्दात विद्युत प्रवाह म्हणजे विद्युत प्रभाराचा प्रवाह.
  • सामान्य प्रभार वाहक इलेक्ट्रॉन असतात, परंतु ते रासायनिक बॅटरीच्या बाबतीत आयन देखील असू शकतात.
  • SI प्रणालीमधील अँपेरेजचे एकक अँपिअर (A), 1 अँपिअर हे अँपेरेज असते जेव्हा 1 कूलॉम्बचा प्रभार क्रॉस-सेक्शनमधून 1 सेकंदासाठी जातो.

योग्य उत्तर पर्याय 4) RA = 36 Ω आणि RB = 20 Ω हे आहे.

दिलेल्याप्रमाणे:

12 प्रतिरोध प्रत्येक प्रतिरोध R_A आणि R_B आणि त्यात \(Ia=10A,Ib=18A\) आहे

ज्याची व्होल्टता \(V=IR\) आहे

वापरलेले सूत्र:

ओहमचा नियम: \(V=IR\)

गणना:

प्रत्येक परिपथामध्ये दिलेल्या विधानाप्रमाणे, प्रतिरोधक अशा प्रकारे असतात की प्रत्येक परिपथाचा निव्वळ प्रतिरोध हा किमान प्रतिरोधकांना समांतरपणे मांडणे आवश्यक आहे. तर त्यांचा निव्वळ प्रतिरोध असेल:

\({1 \over R'a}=12*{1 \over Ra}\)

\({1 \over R'b}=12*{1 \over Rb}\)

अशा प्रकारे ओहमचा नियम वापरून आपल्याला परिपथ A साठी मिळते:

\(V=IR\)

\(30=Ia*R'a\)

\(30=10*{Ra\over12}\)

\(Ra={12*30 \over 10}={360 \over 10}=36Ω\)

त्याचप्रमाणे परिपथ B साठी आपल्याकडे आहे:

\(V=IR\)

\(30=Ib*R'b\)

\(30=18*{Rb\over12}\)

\(Rb={12*30 \over 18}={360 \over 18}=20Ω\)

म्हणून आपल्याकडे प्रतिरोधक मूल्ये RA = 36 Ω आणि RB = 20 Ω आहेत.

संकल्पना :

• विद्युत प्रवाह : प्रभार प्रवाहाच्या दराला विद्युत प्रवाह म्हणतात. हे I द्वारे दर्शविले जाते.

विद्युत प्रवाह (I) = विद्युत प्रभार (Q)/वेळ (t)
स्पष्टीकरण :

• विद्युत प्रवाह पारंपारिकपणे धनात्मक प्रभाराचा प्रवाह म्हणून परिभाषित केला जातो.
• हे एक अधिवेशन आहे जे बेंजामिन फ्रँकलिनच्या काळातील आहे, ज्याने सुरुवातीला विद्युत प्रवाहाची दिशा धनात्मक ते ऋणात्मकतेकडे प्रवाह म्हणून परिभाषित केली होती.
• तर, पारंपारिक व्याख्येवर आधारित, योग्य उत्तर म्हणजे धनात्मक प्रभार
• तसेच, हे समजून घेणे महत्त्वाचे आहे की अनेक व्यावहारिक परिस्थितींमध्ये (जसे की धातूच्या तारांमध्ये, जे विद्युत प्रवाहावर चर्चा करण्यासाठी एक सामान्य संदर्भ आहेत), वास्तविक मोबाइल चार्ज वाहक ऋणात्मक प्रभारित इलेक्ट्रॉन आहेत.
• इलेक्ट्रॉन त्यांच्या ऋण प्रभारामुळे विद्युत् प्रवाहाच्या परिभाषित दिशेने विरुद्ध दिशेने जातात.
• परंतु असे असूनही, आपण अजूनही धनात्मक प्रभाराचा प्रवाह म्हणून प्रवाहाच्या पारंपारिक व्याख्येला चिकटून आहोत.

• विद्युत धारा: विद्युत प्रभाराच्या प्रवाहाच्या दराला विद्युत धारा म्हणतात.
• विद्युतधारेचे SI एकक अँपिअर (A) आहे

स्पष्टीकरण:

• पारंपरिक विद्युत् प्रवाहाची दिशा धन प्रभाराच्या दिशेशी सुसंगत असते जी उच्च(धन) विभवापासून कमी विभवाकडे(ऋण) असते.
• विद्युत धारेचा प्रवाह इलेक्ट्रॉनच्या हालचालीशी संबंधित असतो जी कमी विभवापासून (ऋण) जास्त विभवाकडे(धन) असते, म्हणून, विद्युत धारेच्या प्रवाहाची दिशा पारंपारिक प्रवाहाच्या विरुद्ध असते..

टीप:

• धातूच्या विद्युत वाहकांमध्ये विद्युत धारेच्या प्रवाहाची दिशा नेहमी पारंपारिक प्रवाहाच्या दिशेच्या विरुद्ध दिशेने असते.

संकल्पना :

• विद्युत प्रवाह: वाहकाच्या टोकांमध्ये राखलेल्या संभाव्य फरकाखाली वाहकामधील प्रभाराचा प्रवाह वाहकामध्ये 'विद्युत प्रवाह' बनवतो. दुसऱ्या शब्दांत, प्रभार प्रवाहाच्या दराला 'विद्युत प्रवाह' असे म्हणतात.

अशाप्रकारे, जर विद्युत परिपथमध्ये, प्रभार Q ची मात्रा t सेकंदात वाहते, तर सर्किटमधील विद्युत प्रवाह (I) खालीलप्रमाणे दिला जातो:

I = Q/t

• विद्युत प्रवाहाचे SI एकक 'अँपिअर' आहे (A) अँपिअर हे SI प्रणालीतील एक मूलभूत एकक आहे. अँपिअरची व्याख्या दोन विद्युत्-वाहक, समांतर वाहकामधील बलाच्या आधारावर केली जाते.

स्पष्टीकरण :

जर प्रभार (Q) = 1 कूलोम्ब (C) , t = 1 सेकंद (s) , तर i = 1 अँपिअर (A) , अशा प्रकारे

1 अँपिअर = 1 कूलोम्ब/सेकंद

1A = 1 Cs ^-1

म्हणून, पर्याय 2 योग्य आहे.

Additional Information 

• आपल्याला माहित आहे की धातूंमध्ये विद्युत प्रवाह हा इलेक्ट्रॉनचा प्रवाह असतो. 1 इलेक्ट्रॉन 1.6 × 10 ^-19 C प्रभार वाहून नेतो. म्हणून 1 C प्रभारासाठी, 1/ (1.6 × 10 ^-19 ) = 6.25 × 10 ¹⁸ इलेक्ट्रॉन 1 सेकंदात प्रवाहित झाले पाहिजेत.
• अशाप्रकारे 1 अँपिअर = 6.25 × 10 ¹⁸ इलेक्ट्रॉन प्रति सेकंद.

संकल्पना:

• विद्युत धारा : विद्युत प्रभाराच्या वहनाचा दर म्हणजे विद्युतधारा होय. ती I ने दर्शवितात.

विद्युत धारा (I) = प्रभार (Q)/वेळ (t)

वाहिलेला प्रभार (Q) = I x t

गणना:

दिलेल्याप्रमाणे:

धारा (I) = 0.6 A

वेळ (t) = 6 मि = 6 x 60 से.

प्रभार (Q) =?

विद्युत प्रभार = विद्युतधारा x वेळ

Q = I x t

Q = 0.6 x 6 x 60 C

Q = 216 C

संकल्पना:

​​विद्युत प्रभार:

• विद्युत प्रभार हा पदार्थाचा एक मूलभूत गुणधर्म आहे, ज्यामुळे एखादा पदार्थ विद्युत आणि चुंबकीय क्षेत्रात ठेवल्यावर त्यावर बल प्रयुक्त होते.
• पदार्थावरील प्रभारांचे ऋण प्रभार आणि धन प्रभार असे दोन प्रकार पडतात. ते सामान्यतः प्रोटॉन आणि इलेक्ट्रॉन या प्रभारवाहकांद्वारे वाहून नेले जाते.
• विद्युत प्रभाराचे सूत्र: q = ne
• येथे, q = विद्युत प्रभार, n = एकूण इलेक्ट्रॉनची संख्या, e = इलेक्ट्रॉनिक प्रभार
• विद्युत प्रभाराचे SI पद्धतीतील एकक कुलोम (C) आहे.

विद्युतधारा:

• ठराविक क्षेत्रातून एकक कालावधीत वाहणारा विद्युत प्रभार म्हणजे विद्युतधारा (I) होय.
• विद्युतधारेचे सूत्र: \(\rm I = \frac{q}{t}\)
• येथे, I = विद्युतधारा, q = विद्युत प्रभार आणि t = वेळ.
• विद्युतधारेचे SI पद्धतीतील एकक अँपिअर (A) आहे.

गणना:

दिलेले आहे,

विद्युतधारा, i = 2 अँपिअर, वेळ, t = 2 मिनिटे = 120 सेकंद

प्रभार, q = it

q = 2 x 120

q = 240 कुलोम

म्हणून, त्या परिपथामधून प्रवाहीत होणारा विद्युत प्रभार 240 कुलोम इतका असेल.

संकल्पना:

• विद्युत प्रवाह: विद्युत प्रभाराच्या प्रवाहाच्या दराला विद्युत प्रवाह म्हणतात.
  • विद्युत प्रवाहाचे SI एकक अँपिअर (A) आहे

म्हणून, विद्युत प्रवाह (I) = Q/t = विद्युत प्रभार/वेळ

स्पष्टीकरण:

• संकेतमान्य विद्युत् प्रवाहाची दिशा धन प्रभाराच्या दिशेशी संबंधित असते जी उच्च विभवांपासून कमी विभवापर्यंत (ऋण) प्रवाहित होते.
• विद्युत प्रवाह हा इलेक्ट्रॉनच्या हालचालीशी संबंधित असतो जो कमी विभव (ऋण) ते उच्च विभव (धन) पर्यंत प्रवाहित होतो, म्हणून, विद्युत प्रवाहाची दिशा संकेतमान्य प्रवाहाच्या विरुद्ध असते.
• अशा प्रकारे विद्युत प्रवाहाची दिशा नेहमी धातूच्या वाहकामधील संकेतमान्य प्रवाहाच्या दिशेच्या विरुद्ध असते. म्हणून, पर्याय 1 योग्य आहे.

योग्य उत्तर 0.27 A आहे.

दिलेले आहे,

संभाव्य फरक (V) = 220 V.

विद्युतप्रवाह (I) = 0.5 A.

ओहमचा नियम वापरल्यास:

\(V = {I \times R}\)

प्रतिरोध (R) = \(R = {V \over I} = {220 \over 0.5}\)

R= 440 Ω

संभाव्य फरक 120 V पर्यंत कमी केल्यास

V = 120 V

R= 440 Ω

विद्युतप्रवाह (I) = \({120 \over 440}\) = 0.27 A

संभाव्य फरक 120 V पर्यंत कमी केल्यास हीटर 0.27 A विद्युतप्रवाह काढेल.

योग्य उत्तर 6.25 × 1018 आहे.

Key Points

• दिलेल्याप्रमाणे:
  • विद्युत प्रवाह, I = 1A
  • वेळ = 1s
• सूत्र वापरून,
  • Q = I x T
  • Q = 1 x1
  • C = 1
• आता जर प्रभार 1.6 x 10-19C असेल, तर इलेक्ट्रॉनची संख्या 1 असेल. तर, जर प्रभार 1 C असेल, तर इलेक्ट्रॉनची संख्या खालीलप्रमाणे दिलेली आहे-
  • 1/(1.6 x 10^-19) x 1
  • 6.25 x 10¹⁸
• अशाप्रकारे, 6.25 x 1018 इलेक्ट्रॉन्स 1 अँपिअर विद्युत् प्रवाह तयार करण्यासाठी एका सेकंदात वाहकामधून गेले पाहिजेत.

Additional Information

• विद्युत प्रवाह:
  • मूलभूत शब्दात विद्युत प्रवाह म्हणजे विद्युत प्रभाराचा प्रवाह.
  • सामान्य प्रभार वाहक इलेक्ट्रॉन असतात, परंतु ते रासायनिक बॅटरीच्या बाबतीत आयन देखील असू शकतात.
  • SI प्रणालीमधील अँपेरेजचे एकक अँपिअर (A), 1 अँपिअर हे अँपेरेज असते जेव्हा 1 कूलॉम्बचा प्रभार क्रॉस-सेक्शनमधून 1 सेकंदासाठी जातो.

संकल्पना :

विद्युतप्रवाह:

• वाहकाद्वारे विद्युत प्रभाराचा प्रवाह विद्युत प्रवाह तयार होतो.
• परिमाणवाचक रीतीने, प्रभाराच्या प्रवाहाच्या दिशेला लंब असलेल्या क्षेत्रामधील वाहकामधील विद्युत प्रवाह हे प्रति एकक वेळेत त्या क्षेत्रामध्ये वाहणाऱ्या प्रभाराचे प्रमाण म्हणून परिभाषित केले जाते, म्हणजे,

\({\rm{Electric\;curernt\;}}\left( {\rm{I}} \right) = \frac{{{\rm{Electric\;charge}}\;\left( {\rm{Q}} \right)}}{{{\rm{Time\;}}\left( {\rm{t}} \right)}}\)

• विद्युत् प्रवाहाचे SI एकक अँपिअर आहे आणि ते A अक्षराने दर्शविले जाते.

गणना :

दिलेले - विद्युत प्रवाह (I) = 1 A आणि वेळ (t) = 10 मिनिटे = 600 सेकंद

• सर्किटमधून वाहणाऱ्या विद्युत प्रभाराचे प्रमाण आहे

⇒ Q = I × t

⇒ Q = 1 × 600 = 600 C

संकल्पना:

• ॲमीटर: ॲमीटर हे एक साधन आहे जे परिपथातून वाहणारा विद्युत् प्रवाह मोजण्यासाठी वापरले जाते.
  • यात कमी रोध आहे, तत्त्वत: शून्य
  • मालिकेतील जोडणारा ॲमीटर सर्व परिपथ प्रवाह त्यातून जाऊ देतो आणि अशाप्रकारे त्याचे मोजमाप करतो.
• व्होल्टमीटर: व्होल्टमीटर हे एक साधन आहे जे परिपथाच्या दोन टोकांमधील व्होल्टता मोजण्यासाठी वापरले जाते.

स्पष्टीकरण:

• परिपथामधील दोन बिंदूंमधील विद्युत स्थितिज फरक मोजण्यासाठी व्होल्टमीटरचा वापर केला जातो.
• चर्चेवरून, आपण असे म्हणू शकतो की विद्युत प्रवाह मोजण्यासाठी ॲमीटरचा वापर केला जातो. त्यामुळे पर्याय 2 योग्य आहे.
• स्पीडोमीटरचा वापर शरीराचा वेग मोजण्यासाठी केला जातो.