योग्य जोड्या लावा.

(A)		(B)
(a)	1890, मुंबई गिरणी कामगार संघटना	(i)	लाला लजपतराय
(b)	1918, अहमदाबाद टेक्सटाईल लेबर असोशिएशन	(ii)	बी. पी. वाडीया
(c)	1918, मद्रास लेबर युनियन	(iii)	महात्मा गाँधी
(d)	1920, ऑल इंडिया ट्रेड युनियन काँग्रेस	(iv)	नारायण मेघाजी लोखंडे

पर्याय 2 हे बरोबर उत्तर आहे.

Key Points

बॉम्बे मिल हँड्स असोसिएशन:

• महाराष्ट्रात 1890 मध्ये एन.एम. लोखंडे यांनी ‘बॉम्बे मिलहँड्स’ असोसिएशनची स्थापना केली आणि 1898 मध्ये त्यांनी ‘दिनबंधू’ नावाचे मराठीत नियतकालिक प्रकाशित करण्यास सुरुवात केली.
• ते भारतातील कामगार चळवळीचे प्रणेते होते. त्यामुळे त्यांना 'भारतीय कामगार चळवळीचे जनक' म्हटले जाते.

मद्रास लेबर युनियन:

• एप्रिल 1918 मध्ये स्थापन झालेली मद्रास लेबर युनियन ही भारतातील पहिली कामगार संघटना मानली जाते.
• बी.पी. वाडिया, एक राष्ट्रवादी नेते आणि ॲनी बेझंट यांचे सहकारी, त्यांच्या संघटनेत महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावत होते.

अहमदाबाद टेक्सटाईल लेबर असोसिएशन:

• महात्मा गांधी गुजरातमधील टेक्सटाईल लेबर असोसिएशनशी संबंधित होते.
• 1918 मध्ये महात्मा गांधी यांनी अनुसया साराभाई आणि शंकरलाल बंकर यांच्यासमवेत अहमदाबाद वस्त्रोद्योग कामगार संघटनेची स्थापना केली.

ऑल इंडिया ट्रेड युनियन काँग्रेस:

• कामगार चळवळीतील सर्वात महत्त्वाचा विकास म्हणजे बाळ गंगाधर टिळक आणि लाला लजपत राय यांच्या नेतृत्वाखाली अखिल भारतीय ट्रेड युनियन काँग्रेसची स्थापना.
• पक्षाच्या धर्तीवर संघटित झाल्यापासून, AITUC ही भारतातील प्राथमिक कामगार संघटना होती.
• ती भारतीय कम्युनिस्ट पक्षाशी संबंधित आहे.