Oriental MCQ Quiz in मराठी - Objective Question with Answer for Oriental - मोफत PDF डाउनलोड करा

Key Points

अ‍ॅनी बेझंट:

• अ‍ॅनी बेझंट या एक ब्रिटिश समाजसुधारक आणि थिऑसॉफिस्ट होत्या, ज्या 19 व्या शतकाच्या उत्तरार्धात आणि 20 व्या शतकाच्या सुरुवातीच्या काळात भारतात सक्रिय होत्या.
• त्या भारतीय संस्कृती आणि अध्यात्माच्या प्रखर पुरस्कर्त्या होत्या आणि त्यांनी प्राच्य शिक्षणाला चालना देणाऱ्या अनेक शाळा आणि महाविद्यालयांची स्थापना केली होती.
  
• पाश्चिमात्य देशांमध्ये योग आणि वेदांताची आवड पुन्हा रुजविण्याचे श्रेयही त्यांना दिले जाते.
  
• मेकॉले, डलहौसी आणि फर्ग्युसन हे सर्व ब्रिटीश प्रशासक होते ज्यांनी भारताला पाश्चात्य शिक्षणाचा परिचय करून दिला. मात्र, त्यांचा प्राच्य शिक्षणाला विरोध नव्हता. खरंतर, मेकॉलेच्या प्रसिद्ध मिनिट ऑन एज्युकेशनने (1835) अशा शिक्षण पद्धतीची मागणी केली जी "रक्त आणि रंगाने भारतीय, परंतु चवीने, मतांनी, नैतिकतेने आणि बुद्धीने इंग्रजी लोकांचा वर्ग तयार करेल."
• दुसरीकडे, अ‍ॅनी बेझंट, पाश्चात्य शिक्षणाच्या प्रखर टीकाकार होत्या. त्यांचे असे मत होते की, ते तरुण भारतीयांना त्यांच्या स्वतःच्या संस्कृतीपासून आणि वारशापासून दूर करत आहे.
• प्राच्यविद्या हे भारताच्या गरजांना अनुसरून आहे आणि आपली वेगळी ओळख जपण्यास मदत करेल, असा त्यांचा युक्तिवाद होता.
  
• प्राच्यविद्या शिक्षणाला चालना देण्यासाठी बेझंट यांनी केलेले प्रयत्न त्यांच्या टीकाकारांशिवाय नव्हते. त्या काळ मागे वळवण्याचा प्रयत्न करत होत्या. भारताच्या प्रगतीसाठी पाश्चिमात्य शिक्षण आवश्यक आहे, असा युक्तिवाद काहींनी केला होता. तथापि, बेझंट यांचे विचार बऱ्याच भारतीयांनी मोठ्या प्रमाणात सामायिक करून ब्रिटिश राजवटीत भारतातील शिक्षणावरील चर्चेला आकार देण्यात त्यांनी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली होती.

Key Points

अ‍ॅनी बेझंट:

• अ‍ॅनी बेझंट या एक ब्रिटिश समाजसुधारक आणि थिऑसॉफिस्ट होत्या, ज्या 19 व्या शतकाच्या उत्तरार्धात आणि 20 व्या शतकाच्या सुरुवातीच्या काळात भारतात सक्रिय होत्या.
• त्या भारतीय संस्कृती आणि अध्यात्माच्या प्रखर पुरस्कर्त्या होत्या आणि त्यांनी प्राच्य शिक्षणाला चालना देणाऱ्या अनेक शाळा आणि महाविद्यालयांची स्थापना केली होती.
  
• पाश्चिमात्य देशांमध्ये योग आणि वेदांताची आवड पुन्हा रुजविण्याचे श्रेयही त्यांना दिले जाते.
  
• मेकॉले, डलहौसी आणि फर्ग्युसन हे सर्व ब्रिटीश प्रशासक होते ज्यांनी भारताला पाश्चात्य शिक्षणाचा परिचय करून दिला. मात्र, त्यांचा प्राच्य शिक्षणाला विरोध नव्हता. खरंतर, मेकॉलेच्या प्रसिद्ध मिनिट ऑन एज्युकेशनने (1835) अशा शिक्षण पद्धतीची मागणी केली जी "रक्त आणि रंगाने भारतीय, परंतु चवीने, मतांनी, नैतिकतेने आणि बुद्धीने इंग्रजी लोकांचा वर्ग तयार करेल."
• दुसरीकडे, अ‍ॅनी बेझंट, पाश्चात्य शिक्षणाच्या प्रखर टीकाकार होत्या. त्यांचे असे मत होते की, ते तरुण भारतीयांना त्यांच्या स्वतःच्या संस्कृतीपासून आणि वारशापासून दूर करत आहे.
• प्राच्यविद्या हे भारताच्या गरजांना अनुसरून आहे आणि आपली वेगळी ओळख जपण्यास मदत करेल, असा त्यांचा युक्तिवाद होता.
  
• प्राच्यविद्या शिक्षणाला चालना देण्यासाठी बेझंट यांनी केलेले प्रयत्न त्यांच्या टीकाकारांशिवाय नव्हते. त्या काळ मागे वळवण्याचा प्रयत्न करत होत्या. भारताच्या प्रगतीसाठी पाश्चिमात्य शिक्षण आवश्यक आहे, असा युक्तिवाद काहींनी केला होता. तथापि, बेझंट यांचे विचार बऱ्याच भारतीयांनी मोठ्या प्रमाणात सामायिक करून ब्रिटिश राजवटीत भारतातील शिक्षणावरील चर्चेला आकार देण्यात त्यांनी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली होती.