Important Definitions MCQ Quiz in मराठी - Objective Question with Answer for Important Definitions - मोफत PDF डाउनलोड करा

बरोबर उत्तर म्हणजे दोलनी गती - सूर्याभोवती फिरणारी पृथ्वी आहे.

मुख्य मुद्दे

• दोलनी गती म्हणजे एखाद्या वस्तूची सरासरी स्थितीभोवती ये-जा करणारी हालचाल.
• सूर्याभोवती फिरणारी पृथ्वी ही वर्तुळाकार गतीचे उदाहरण आहे, दोलनी गतीचे नाही.
• दोलनी गतीत, वस्तू एका विशिष्ट श्रेणीत पुढे-मागे जाते.
• दोलनी गतीची उदाहरणे म्हणजे लोलकाची हालचाल आणि स्प्रिंगचे कंपन.

अतिरिक्त माहिती

• अनुवादक गती
  • अनुवादक गतीत, वस्तूचे सर्व भाग दिलेल्या वेळेत समान अंतर प्रवास करतात.
  • उदाहरणे म्हणजे रस्त्यावर जाणारी गाडी आणि डोंगरमाथ्यावरून खाली पडणारी चेंडू.
• आवर्ती गती
  • आवर्ती गती ही एक प्रकारची गती आहे जी नियमित वेळेच्या अंतराने स्वतःला पुनरावृत्ती करते.
  • उदाहरणे म्हणजे तासभेटीचे काटे आणि झुलेची हालचाल.
• दोलनी गती
  • दोलनी गती ही आवर्ती गतीचा एक प्रकार आहे जिथे वस्तू सरासरी स्थितीभोवती पुढे-मागे जाते.
  • उदाहरणे म्हणजे लोलकाची हालचाल आणि गिटारच्या ताराचे कंपन.
• भ्रमण गती
  • भ्रमण गती तेव्हा होते जेव्हा वस्तू स्थिर अक्षभोवती फिरते.
  • उदाहरणे म्हणजे पंख्याची पाते आणि पृथ्वीचा तिच्या अक्षाभोवती फिरणे.
• वर्तुळाकार गती
  • वर्तुळाकार गती म्हणजे वर्तुळाच्या परिघावर किंवा वर्तुळाकार मार्गावर फिरणारी वस्तूची हालचाल.
  • उदाहरणे म्हणजे सूर्याभोवती फिरणारी पृथ्वी आणि पृथ्वीभोवती फिरणारा उपग्रह.

योग्य उत्तर एकसमान आहे.

Key Points 

• जेव्हा एखादी वस्तू सरळ मार्गाने फिरते कारण दिशा स्थिर गतीने स्थिर राहते तेव्हा त्याला एकसमान गती म्हणतात.
• हे सूचित करते की शरीराचा वेग स्थिर राहतो कारण ते समान अंतर समान वेळेत प्रवास करते.

Additional Information 

नैक-समान गती:

• जेव्हा एखादी वस्तू वेगवेगळ्या वेगाने प्रवास करते आणि स्थिर वेळेत समान अंतर कापत नाही.

वेग:

• गती म्हणजे वस्तूच्या स्थानामध्ये कोणत्याही दिशेने होणारा बदल.
• ते अंतर पार करण्यासाठी लागणारा वेळ आणि अंतराचे गुणोत्तर म्हणूनही वेगाची व्याख्या केली जाते.

दिशा:

• कोणत्याही गोष्टीचा पाठपुरावा केलेला कोर्स म्हणून दिशा दर्शविली जाते.
• विशिष्ट ठिकाणी जाण्यासाठी जो मार्ग घ्यावा लागेल.
• एखादी गोष्ट ज्या दिशेने आकार घेऊ लागली आहे किंवा आपण ज्या दिशेला तोंड देत आहात.

गती हे योग्य उत्तर आहे.

Key Points

• गती ही हालचाल किंवा हालचालीची प्रक्रिया आहे, तसेच एखाद्या वस्तूच्या स्थितीत बदल होतो.
• "गतिमान वस्तू" हा शब्द जेव्हा एखाद्या वस्तूचे वातावरणाच्या संबंधात त्याचे स्थान बदलते तेव्हा सूचित करते.
• गती गणितीयदृष्ट्या विस्थापन, अंतर, प्रवेग, त्वरण आणि वेग तसेच निरीक्षकांच्या संदर्भ फ्रेम आणि वेळ निघून गेल्याने त्या फ्रेमच्या संदर्भात वस्तूच्या स्थितीतील बदलाचे मोजमाप यांच्या संदर्भात वैशिष्ट्यीकृत आहे.
• गतिशास्त्र हे भौतिकशास्त्राचे क्षेत्र आहे जे बल आणि त्यांच्या गतीवरील परिणामांचा अभ्यास करते, तर गतिशीलता वस्तूंच्या गतीचा त्यांच्या स्त्रोताचा विचार न करता अभ्यास करते.

Additional Information

• चाल  
  • ते अंतर प्रवास करण्यासाठी लागणाऱ्या वेळेच्या संदर्भात प्रवास केलेले अंतर हे चाल असे परिभाषित केले जाते. चाल फक्त दिशा असते आणि परिमाण नसल्यामुळे ती एक अदिश राशी आहे.
• वेग
  • गतिशास्त्रामध्ये, शास्त्रीय यांत्रिकीचे क्षेत्र जे वस्तूच्या गतीशी संबंधित आहे, वेग ही एक मूलभूत कल्पना आहे. वेग नावाच्या भौतिक सदिश राशीची व्याख्या करण्यासाठी परिमाण आणि दिशा दोन्ही असणे आवश्यक आहे.
• अंतर
  • अंतर हा एक वैज्ञानिक शब्द आहे ज्याचा वापर वस्तू किती दूर गेली आहे याचे वर्णन करण्यासाठी केला जातो. एक अदिश राशी, अंतर. आंतरराष्ट्रीय एकक प्रणाली मीटरला अंतर एकक म्हणून परिभाषित करते.

त्वरणीत गती हे योग्य उत्तर आहे.

Key Points

• वेळेच्या संदर्भात वस्तूचा वेग ज्या दराने बदलतो त्याला यांत्रिकीमध्ये त्वरण असे संबोधले जाते.
• वर्तुळात स्थिर गतीने प्रवास करणारी वस्तू त्वरणीत गतीने फिरत असल्याचे म्हटले जाते कारण त्याची गती चालीत एकसमान असते परंतु वेगात नसते, जी सदिश राशी म्हणून परिमाण आणि दिशेने व्यक्त केली जाऊ शकते.
• जेव्हा आयाम स्थिर राहते परंतु दिशा वर्तुळाकार गतीमध्ये बदलते तेव्हा वस्तू त्वरणीत असल्याचे म्हटले जाते.

Additional Information

• मंदन गती
  • असंतुलित बलांचा परिणाम म्हणून हलणारी वस्तू मंद होऊ शकते किंवा थांबू शकते, त्याची चाल कमी करू शकते. उदाहरणार्थ, जेव्हा एखादा चेंडू वरच्या दिशेने फेकला जातो तेव्हा त्याला उर्ध्वगामी लागू बल आणि अधोमुखी गुरुत्वीय बल दोन्ही अनुभवतात.
• नैकसमान गती
  • वेळेचे अंतर कितीही लांब असले तरी, नैकसमान गतीचा अर्थ असा होतो की ज्यामध्ये वस्तू समान वेळेत समान लांबीने जात नाही. एकाच वेळेच्या मध्यांतराच्या संपूर्ण कालावधीत जेव्हा जेव्हा हलणार्‍या वस्तूचा वेग वेगळ्या वेगाने बदलतो तेव्हा वस्तूची गती ही नैकसमान गती मानली जाते.
• एकसमान गती
  • या प्रकारच्या गतीचे वर्णन एखाद्या वस्तूची हालचाल असे केले जाते जी एका सरळ रेषेत प्रवास करते आणि वेळेच्या लांबीची पर्वा न करता समान प्रमाणात समान अंतर पार करताना त्या रेषेवर स्थिर गती राखते. जर वस्तू सरळ रेषेत फिरत असेल आणि गती स्थिर असेल, तर वस्तूचे त्वरण शून्य असणे आवश्यक आहे.

योग्य उत्तर वेग आहे. Key Points 

• मुलाचा सरासरी वेग हा एकूण घेतलेल्या वेळेद्वारे कव्हर केलेले एकूण विस्थापन असेल. हे गणितीयरित्या दर्शविले जाते:

\(\text{Average velocity=}\frac{\text{Total Displacement covered}}{\text{Total time taken}}\)

• विस्थापन हे प्रारंभिक आणि अंतिम स्थितीमधील सर्वात लहान अंतर आहे तर अंतर हे हलत्या वस्तूने व्यापलेले वास्तविक अंतर आहे.

उदाहरणार्थ -

जर एखादी हलणारी वस्तू एका वेळेत विशिष्ट विस्थापन d कव्हर करते t 1 ते t 2, तर शरीराचा सरासरी वेग आहे:

\({{V}_{av}}=\frac{d}{{{t}_{2}}-{{t}_{1}}}\)

• हे एक वेक्टर प्रमाण आहे आणि ते गतीची दिशा सांगते .
• सरासरी वेग सकारात्मक किंवा नकारात्मक असू शकतो.
• त्याचे एकक वेगाच्या समान आहे जे m/s आहे.

स्पष्टीकरण:-

• हलणाऱ्या कणाचा वेग किती वेगाने चालतो हे मोजते.
• ते गतीच्या दिशेबद्दल सांगत नाही तर वेगाच्या गतीच्या बाबतीत त्यात मोठेपणा आणि दिशा दोन्ही असतात.
• तर, गतिमान कणाचा वेग त्याच्या संपूर्ण हालचालीदरम्यान स्थितीतील बदलाचा दर मोजतो. म्हणजे दिलेल्या दिशेने कणाचा वेग.

Additional Information

• प्रवेग
  • प्रवेग हे वेळेच्या संदर्भात वेगातील बदलाचे प्रमाण म्हणून परिभाषित केले जाते.
  • प्रवेग हे आदिश राशी आहे कारण त्यात परिमाण आणि दिशा दोन्ही आहेत. हे वेळेच्या संदर्भात स्थानाचे दुसरे व्युत्पन्न देखील आहे किंवा ते वेळेच्या संदर्भात वेगाचे पहिले व्युत्पन्न आहे.
  • तात्कालिक प्रवेग हे दिलेल्या वेळेच्या अंतरादरम्यान वेगातील बदलाचे गुणोत्तर म्हणून परिभाषित केले जाते जसे की वेळ मध्यांतर शून्यावर जाते.
• विस्थापन
  • हे शरीराने निश्चित दिशेने कव्हर केलेले सर्वात कमी अंतर आहे.
  • हे वेक्टर प्रमाण आहे.
  • हे सकारात्मक, नकारात्मक किंवा शून्य असू शकते.
  • विस्थापनाचे एकक मीटर(मी) आहे.

• अंतर
  • दिलेल्या वेळेत हलणाऱ्या वस्तूने व्यापलेल्या वास्तविक मार्गाची लांबी.
  • हे एक आदिश राशी आहे.
  • ते नेहमीच धनात्मक असते.
  • अंतराचे एकक मीटर (मी) आहे.

योग्य उत्तर एकसमान आहे.

Key Points 

• जेव्हा एखादी वस्तू सरळ मार्गाने फिरते कारण दिशा स्थिर गतीने स्थिर राहते तेव्हा त्याला एकसमान गती म्हणतात.
• हे सूचित करते की शरीराचा वेग स्थिर राहतो कारण ते समान अंतर समान वेळेत प्रवास करते.

Additional Information 

नैक-समान गती:

• जेव्हा एखादी वस्तू वेगवेगळ्या वेगाने प्रवास करते आणि स्थिर वेळेत समान अंतर कापत नाही.

वेग:

• गती म्हणजे वस्तूच्या स्थानामध्ये कोणत्याही दिशेने होणारा बदल.
• ते अंतर पार करण्यासाठी लागणारा वेळ आणि अंतराचे गुणोत्तर म्हणूनही वेगाची व्याख्या केली जाते.

दिशा:

• कोणत्याही गोष्टीचा पाठपुरावा केलेला कोर्स म्हणून दिशा दर्शविली जाते.
• विशिष्ट ठिकाणी जाण्यासाठी जो मार्ग घ्यावा लागेल.
• एखादी गोष्ट ज्या दिशेने आकार घेऊ लागली आहे किंवा आपण ज्या दिशेला तोंड देत आहात.

योग्य उत्तर थेट प्रमाणात हे आहे.

Key Points

• आपल्याला माहित आहे की वस्तूने प्रवास केलेले अंतर = वेग x वेळ.
• समानतेचे चिन्ह प्रमाणानुसार बदलण्यासाठी, वेळ किंवा वेग स्थिर असणे आवश्यक आहे.
• अंतराचा प्रवास वेळेच्या थेट प्रमाणात असते.
• त्यामुळे वस्तूचा वेग स्थिर असला पाहिजे.
• या प्रकारच्या वेगाला एकसमान गती असेही म्हणतात.

Additional Information

• एखाद्या वस्तूची गती त्याच्या वेगावर आधारित एकसमान किंवा असमान असू शकते.
• वस्तूचा वेग म्हणजे प्रति एकक वेळेचे विस्थापन.
• वेग हे एखाद्या वस्तूच्या गतीचे आणि गतीचे वेक्टर मापन म्हणून परिभाषित केले जाते.
• जेव्हा एखादी वस्तू सरळ रेषेत फिरते तेव्हा वेग सूत्र: r=d/t.
  • "r" हा दर किंवा गती आहे, "d" हे हलवलेले अंतर आहे आणि "t" म्हणजे हालचाल पूर्ण करण्यासाठी लागणारा वेळ.
• गतिमान वस्तूचा प्रवेग म्हणजे वेगातील बदलाचा दर.

योग्य उत्तर वेग आहे. Key Points 

• मुलाचा सरासरी वेग हा एकूण घेतलेल्या वेळेद्वारे कव्हर केलेले एकूण विस्थापन असेल. हे गणितीयरित्या दर्शविले जाते:

\(\text{Average velocity=}\frac{\text{Total Displacement covered}}{\text{Total time taken}}\)

• विस्थापन हे प्रारंभिक आणि अंतिम स्थितीमधील सर्वात लहान अंतर आहे तर अंतर हे हलत्या वस्तूने व्यापलेले वास्तविक अंतर आहे.

उदाहरणार्थ -

जर एखादी हलणारी वस्तू एका वेळेत विशिष्ट विस्थापन d कव्हर करते t 1 ते t 2, तर शरीराचा सरासरी वेग आहे:

\({{V}_{av}}=\frac{d}{{{t}_{2}}-{{t}_{1}}}\)

• हे एक वेक्टर प्रमाण आहे आणि ते गतीची दिशा सांगते .
• सरासरी वेग सकारात्मक किंवा नकारात्मक असू शकतो.
• त्याचे एकक वेगाच्या समान आहे जे m/s आहे.

स्पष्टीकरण:-

• हलणाऱ्या कणाचा वेग किती वेगाने चालतो हे मोजते.
• ते गतीच्या दिशेबद्दल सांगत नाही तर वेगाच्या गतीच्या बाबतीत त्यात मोठेपणा आणि दिशा दोन्ही असतात.
• तर, गतिमान कणाचा वेग त्याच्या संपूर्ण हालचालीदरम्यान स्थितीतील बदलाचा दर मोजतो. म्हणजे दिलेल्या दिशेने कणाचा वेग.

Additional Information

• प्रवेग
  • प्रवेग हे वेळेच्या संदर्भात वेगातील बदलाचे प्रमाण म्हणून परिभाषित केले जाते.
  • प्रवेग हे आदिश राशी आहे कारण त्यात परिमाण आणि दिशा दोन्ही आहेत. हे वेळेच्या संदर्भात स्थानाचे दुसरे व्युत्पन्न देखील आहे किंवा ते वेळेच्या संदर्भात वेगाचे पहिले व्युत्पन्न आहे.
  • तात्कालिक प्रवेग हे दिलेल्या वेळेच्या अंतरादरम्यान वेगातील बदलाचे गुणोत्तर म्हणून परिभाषित केले जाते जसे की वेळ मध्यांतर शून्यावर जाते.
• विस्थापन
  • हे शरीराने निश्चित दिशेने कव्हर केलेले सर्वात कमी अंतर आहे.
  • हे वेक्टर प्रमाण आहे.
  • हे सकारात्मक, नकारात्मक किंवा शून्य असू शकते.
  • विस्थापनाचे एकक मीटर(मी) आहे.

• अंतर
  • दिलेल्या वेळेत हलणाऱ्या वस्तूने व्यापलेल्या वास्तविक मार्गाची लांबी.
  • हे एक आदिश राशी आहे.
  • ते नेहमीच धनात्मक असते.
  • अंतराचे एकक मीटर (मी) आहे.

योग्य उत्तर वस्तुमान जितके जास्त तितके जडत्व जास्त हे आहे.

Key Points

जडत्व:

• सर्व वस्तूंच्या अंगभूत गुणधर्म ज्याच्या आधारे ते त्यांच्या विश्रांतीची स्थिती बदलू शकत नाहीत किंवा त्यांच्या स्वतःच्या सरळ रेषेत एकसमान गती बदलू शकत नाहीत त्याला जडत्व म्हणतात.
• एखाद्या वस्तूच्या त्याच्या विश्रांतीच्या स्थितीत किंवा एकसमान गतीच्या स्थितीतील बदलांना प्रतिकार करण्याच्या नैसर्गिक प्रवृत्तीला जडत्व म्हणतात.
• जडत्व हे वस्तूच्या वस्तुमानाचे मोजमाप असते.
• जडत्व हे भौतिक प्रमाण नाही, ते केवळ वस्तूचे गुणधर्म आहे जे वस्तूच्या वस्तुमानावर अवलंबून असतो.
• जडत्वाला काेणतेही एकक आणि काेणतेही परिमाण नसते.
• वरीलवरून, हे स्पष्ट होते की वस्तूचे गुणधर्म जे वस्तूच्या वस्तुमानावर अवलंबून असते, म्हणजे वस्तूचे वस्तुमान हे त्याच्या जडत्वाचे मोजमाप असते.
• वस्तूचे वस्तुमान जितके मोठे असते तितकेच त्या वस्तूचे जडत्व अधिक असते.

त्वरणीत गती हे योग्य उत्तर आहे.

Key Points

• वेळेच्या संदर्भात वस्तूचा वेग ज्या दराने बदलतो त्याला यांत्रिकीमध्ये त्वरण असे संबोधले जाते.
• वर्तुळात स्थिर गतीने प्रवास करणारी वस्तू त्वरणीत गतीने फिरत असल्याचे म्हटले जाते कारण त्याची गती चालीत एकसमान असते परंतु वेगात नसते, जी सदिश राशी म्हणून परिमाण आणि दिशेने व्यक्त केली जाऊ शकते.
• जेव्हा आयाम स्थिर राहते परंतु दिशा वर्तुळाकार गतीमध्ये बदलते तेव्हा वस्तू त्वरणीत असल्याचे म्हटले जाते.

Additional Information

• मंदन गती
  • असंतुलित बलांचा परिणाम म्हणून हलणारी वस्तू मंद होऊ शकते किंवा थांबू शकते, त्याची चाल कमी करू शकते. उदाहरणार्थ, जेव्हा एखादा चेंडू वरच्या दिशेने फेकला जातो तेव्हा त्याला उर्ध्वगामी लागू बल आणि अधोमुखी गुरुत्वीय बल दोन्ही अनुभवतात.
• नैकसमान गती
  • वेळेचे अंतर कितीही लांब असले तरी, नैकसमान गतीचा अर्थ असा होतो की ज्यामध्ये वस्तू समान वेळेत समान लांबीने जात नाही. एकाच वेळेच्या मध्यांतराच्या संपूर्ण कालावधीत जेव्हा जेव्हा हलणार्‍या वस्तूचा वेग वेगळ्या वेगाने बदलतो तेव्हा वस्तूची गती ही नैकसमान गती मानली जाते.
• एकसमान गती
  • या प्रकारच्या गतीचे वर्णन एखाद्या वस्तूची हालचाल असे केले जाते जी एका सरळ रेषेत प्रवास करते आणि वेळेच्या लांबीची पर्वा न करता समान प्रमाणात समान अंतर पार करताना त्या रेषेवर स्थिर गती राखते. जर वस्तू सरळ रेषेत फिरत असेल आणि गती स्थिर असेल, तर वस्तूचे त्वरण शून्य असणे आवश्यक आहे.

गती हे योग्य उत्तर आहे.

Key Points

• गती ही हालचाल किंवा हालचालीची प्रक्रिया आहे, तसेच एखाद्या वस्तूच्या स्थितीत बदल होतो.
• "गतिमान वस्तू" हा शब्द जेव्हा एखाद्या वस्तूचे वातावरणाच्या संबंधात त्याचे स्थान बदलते तेव्हा सूचित करते.
• गती गणितीयदृष्ट्या विस्थापन, अंतर, प्रवेग, त्वरण आणि वेग तसेच निरीक्षकांच्या संदर्भ फ्रेम आणि वेळ निघून गेल्याने त्या फ्रेमच्या संदर्भात वस्तूच्या स्थितीतील बदलाचे मोजमाप यांच्या संदर्भात वैशिष्ट्यीकृत आहे.
• गतिशास्त्र हे भौतिकशास्त्राचे क्षेत्र आहे जे बल आणि त्यांच्या गतीवरील परिणामांचा अभ्यास करते, तर गतिशीलता वस्तूंच्या गतीचा त्यांच्या स्त्रोताचा विचार न करता अभ्यास करते.

Additional Information

• चाल  
  • ते अंतर प्रवास करण्यासाठी लागणाऱ्या वेळेच्या संदर्भात प्रवास केलेले अंतर हे चाल असे परिभाषित केले जाते. चाल फक्त दिशा असते आणि परिमाण नसल्यामुळे ती एक अदिश राशी आहे.
• वेग
  • गतिशास्त्रामध्ये, शास्त्रीय यांत्रिकीचे क्षेत्र जे वस्तूच्या गतीशी संबंधित आहे, वेग ही एक मूलभूत कल्पना आहे. वेग नावाच्या भौतिक सदिश राशीची व्याख्या करण्यासाठी परिमाण आणि दिशा दोन्ही असणे आवश्यक आहे.
• अंतर
  • अंतर हा एक वैज्ञानिक शब्द आहे ज्याचा वापर वस्तू किती दूर गेली आहे याचे वर्णन करण्यासाठी केला जातो. एक अदिश राशी, अंतर. आंतरराष्ट्रीय एकक प्रणाली मीटरला अंतर एकक म्हणून परिभाषित करते.

योग्य उत्तर एकसमान आहे.

Key Points 

• जेव्हा एखादी वस्तू सरळ मार्गाने फिरते कारण दिशा स्थिर गतीने स्थिर राहते तेव्हा त्याला एकसमान गती म्हणतात.
• हे सूचित करते की शरीराचा वेग स्थिर राहतो कारण ते समान अंतर समान वेळेत प्रवास करते.

Additional Information 

नैक-समान गती:

• जेव्हा एखादी वस्तू वेगवेगळ्या वेगाने प्रवास करते आणि स्थिर वेळेत समान अंतर कापत नाही.

वेग:

• गती म्हणजे वस्तूच्या स्थानामध्ये कोणत्याही दिशेने होणारा बदल.
• ते अंतर पार करण्यासाठी लागणारा वेळ आणि अंतराचे गुणोत्तर म्हणूनही वेगाची व्याख्या केली जाते.

दिशा:

• कोणत्याही गोष्टीचा पाठपुरावा केलेला कोर्स म्हणून दिशा दर्शविली जाते.
• विशिष्ट ठिकाणी जाण्यासाठी जो मार्ग घ्यावा लागेल.
• एखादी गोष्ट ज्या दिशेने आकार घेऊ लागली आहे किंवा आपण ज्या दिशेला तोंड देत आहात.

योग्य उत्तर थेट प्रमाणात हे आहे.

Key Points

• आपल्याला माहित आहे की वस्तूने प्रवास केलेले अंतर = वेग x वेळ.
• समानतेचे चिन्ह प्रमाणानुसार बदलण्यासाठी, वेळ किंवा वेग स्थिर असणे आवश्यक आहे.
• अंतराचा प्रवास वेळेच्या थेट प्रमाणात असते.
• त्यामुळे वस्तूचा वेग स्थिर असला पाहिजे.
• या प्रकारच्या वेगाला एकसमान गती असेही म्हणतात.

Additional Information

• एखाद्या वस्तूची गती त्याच्या वेगावर आधारित एकसमान किंवा असमान असू शकते.
• वस्तूचा वेग म्हणजे प्रति एकक वेळेचे विस्थापन.
• वेग हे एखाद्या वस्तूच्या गतीचे आणि गतीचे वेक्टर मापन म्हणून परिभाषित केले जाते.
• जेव्हा एखादी वस्तू सरळ रेषेत फिरते तेव्हा वेग सूत्र: r=d/t.
  • "r" हा दर किंवा गती आहे, "d" हे हलवलेले अंतर आहे आणि "t" म्हणजे हालचाल पूर्ण करण्यासाठी लागणारा वेळ.
• गतिमान वस्तूचा प्रवेग म्हणजे वेगातील बदलाचा दर.

योग्य उत्तर वेग आहे. Key Points 

• मुलाचा सरासरी वेग हा एकूण घेतलेल्या वेळेद्वारे कव्हर केलेले एकूण विस्थापन असेल. हे गणितीयरित्या दर्शविले जाते:

\(\text{Average velocity=}\frac{\text{Total Displacement covered}}{\text{Total time taken}}\)

• विस्थापन हे प्रारंभिक आणि अंतिम स्थितीमधील सर्वात लहान अंतर आहे तर अंतर हे हलत्या वस्तूने व्यापलेले वास्तविक अंतर आहे.

उदाहरणार्थ -

जर एखादी हलणारी वस्तू एका वेळेत विशिष्ट विस्थापन d कव्हर करते t 1 ते t 2, तर शरीराचा सरासरी वेग आहे:

\({{V}_{av}}=\frac{d}{{{t}_{2}}-{{t}_{1}}}\)

• हे एक वेक्टर प्रमाण आहे आणि ते गतीची दिशा सांगते .
• सरासरी वेग सकारात्मक किंवा नकारात्मक असू शकतो.
• त्याचे एकक वेगाच्या समान आहे जे m/s आहे.

स्पष्टीकरण:-

• हलणाऱ्या कणाचा वेग किती वेगाने चालतो हे मोजते.
• ते गतीच्या दिशेबद्दल सांगत नाही तर वेगाच्या गतीच्या बाबतीत त्यात मोठेपणा आणि दिशा दोन्ही असतात.
• तर, गतिमान कणाचा वेग त्याच्या संपूर्ण हालचालीदरम्यान स्थितीतील बदलाचा दर मोजतो. म्हणजे दिलेल्या दिशेने कणाचा वेग.

Additional Information

• प्रवेग
  • प्रवेग हे वेळेच्या संदर्भात वेगातील बदलाचे प्रमाण म्हणून परिभाषित केले जाते.
  • प्रवेग हे आदिश राशी आहे कारण त्यात परिमाण आणि दिशा दोन्ही आहेत. हे वेळेच्या संदर्भात स्थानाचे दुसरे व्युत्पन्न देखील आहे किंवा ते वेळेच्या संदर्भात वेगाचे पहिले व्युत्पन्न आहे.
  • तात्कालिक प्रवेग हे दिलेल्या वेळेच्या अंतरादरम्यान वेगातील बदलाचे गुणोत्तर म्हणून परिभाषित केले जाते जसे की वेळ मध्यांतर शून्यावर जाते.
• विस्थापन
  • हे शरीराने निश्चित दिशेने कव्हर केलेले सर्वात कमी अंतर आहे.
  • हे वेक्टर प्रमाण आहे.
  • हे सकारात्मक, नकारात्मक किंवा शून्य असू शकते.
  • विस्थापनाचे एकक मीटर(मी) आहे.

• अंतर
  • दिलेल्या वेळेत हलणाऱ्या वस्तूने व्यापलेल्या वास्तविक मार्गाची लांबी.
  • हे एक आदिश राशी आहे.
  • ते नेहमीच धनात्मक असते.
  • अंतराचे एकक मीटर (मी) आहे.

योग्य उत्तर वस्तुमान जितके जास्त तितके जडत्व जास्त हे आहे.

Key Points

जडत्व:

• सर्व वस्तूंच्या अंगभूत गुणधर्म ज्याच्या आधारे ते त्यांच्या विश्रांतीची स्थिती बदलू शकत नाहीत किंवा त्यांच्या स्वतःच्या सरळ रेषेत एकसमान गती बदलू शकत नाहीत त्याला जडत्व म्हणतात.
• एखाद्या वस्तूच्या त्याच्या विश्रांतीच्या स्थितीत किंवा एकसमान गतीच्या स्थितीतील बदलांना प्रतिकार करण्याच्या नैसर्गिक प्रवृत्तीला जडत्व म्हणतात.
• जडत्व हे वस्तूच्या वस्तुमानाचे मोजमाप असते.
• जडत्व हे भौतिक प्रमाण नाही, ते केवळ वस्तूचे गुणधर्म आहे जे वस्तूच्या वस्तुमानावर अवलंबून असतो.
• जडत्वाला काेणतेही एकक आणि काेणतेही परिमाण नसते.
• वरीलवरून, हे स्पष्ट होते की वस्तूचे गुणधर्म जे वस्तूच्या वस्तुमानावर अवलंबून असते, म्हणजे वस्तूचे वस्तुमान हे त्याच्या जडत्वाचे मोजमाप असते.
• वस्तूचे वस्तुमान जितके मोठे असते तितकेच त्या वस्तूचे जडत्व अधिक असते.