वाक्य पृथक्करण MCQ Quiz in বাংলা - Objective Question with Answer for वाक्य पृथक्करण - বিনামূল্যে ডাউনলোড করুন [PDF]

उत्तर: विधानपूरक

स्पष्टीकरण: 

वरील प्रश्नात वाक्यांचे काही प्रकार दिलेले आहेत. 

1) उद्देश विस्तार: 

कर्त्याविषयी माहिती सांगणारे शब्द जर कर्त्यापूर्वी असतील तर अशा शब्दांना उद्देश विस्तारात लिहावे.

उदा. शेजारचा रामु धपकन पडला.

२) विधेय विस्तार:

क्रियापदास विधेय असे म्हणतात. वाक्यात क्रियापदाविषयी माहिती सांगणार्‍या शब्दांचा यात समावेश होतो, क्रियापदाला केव्हा/ कोठे/ कसे ने प्रश्न विचारल्यास ‘विधेय विस्तार’ उत्तर येते. ही सर्व क्रियाविशेषणे असतात.

उदा. शरदाच्या चांदण्यात गुलमोहर मोहक दिसतो.

३) कर्म विस्तार:

कर्मापूर्वी कर्माविषयी माहिती सांगणारा शब्द म्हणजे ‘कर्म विस्तार’ होय.

उदा. रामने झाडाचा पेरु तोडला.

४) विधान पूरक:

कर्त्याविषयी माहिती सांगणारा शब्द जर कर्त्यांनंतर आला तर ते ‘विधानपूरक’ असते.

उदा. अक्षय नृत्यकार आहे.

वरील वाक्यात 'अक्षय' हा कर्ता आहे, आणि तो नृत्यकार असल्याची माहिती कर्त्या नंतर दिलेली आहे, म्हणून हे वाक्य 'विधानपूरक' आहे. 

वाक्यपृथक्करण' - पृथ्थक म्हणजे वेगळे किंवा सुटे (मोकळे), म्हणजेच वाक्यपृथक्करण म्हणजे वाक्यातील भाग वेगळा करून दाखविणे. कोणतेही वाक्य असू दया त्या मध्ये २ गोष्टी असतातच ते म्हणजे उद्देश आणि विधेय ते उद्देश आणि विधेय वेगळे करणे म्हणजे 'वाक्यपृथक्करण' होय.

उद्देश्य - प्रत्येक वाक्यात आपण कोणाबद्दल काहीतरी बोलतो म्हणजे विधान करतो ज्याच्या विषयी वक्ता बोलतो त्यास आपण उद्देश्य म्हणतात.

वरील दिलेल्याप्रमाणे बोलणारा ज्याच्याविषयी बोलतो त्याला उद्देश्य असे म्हणतात.

Additional Informationविधेय - उद्देशाविषयी वक्ता जे काही बोलतो त्याला आपण 'विधेय' असे म्हणतो.

कर्म : जो शब्द वाक्यात झालेली क्रिया दर्शवित असतो त्याला कर्म असे म्हणतात.

वाक्यपृथक्करण' - पृथ्थक म्हणजे वेगळे किंवा सुटे (मोकळे), म्हणजेच वाक्यपृथक्करण म्हणजे वाक्यातील भाग वेगळा करून दाखविणे. कोणतेही वाक्य असू दया त्या मध्ये २ गोष्टी असतातच ते म्हणजे उद्देश आणि विधेय ते उद्देश आणि विधेय वेगळे करणे म्हणजे 'वाक्यपृथक्करण' होय.

उद्देश्य - प्रत्येक वाक्यात आपण कोणाबद्दल काहीतरी बोलतो म्हणजे विधान करतो ज्याच्या विषयी वक्ता बोलतो त्यास आपण उद्देश्य म्हणतात.

वरील दिलेल्याप्रमाणे बोलणारा ज्याच्याविषयी बोलतो त्याला उद्देश्य असे म्हणतात.

Additional Informationविधेय - उद्देशाविषयी वक्ता जे काही बोलतो त्याला आपण 'विधेय' असे म्हणतो.

कर्म : जो शब्द वाक्यात झालेली क्रिया दर्शवित असतो त्याला कर्म असे म्हणतात.

उत्तर - भुरभुरत्या पावसात ताजमहालाचे सौंदर्य अधिकच खुलून दिसते. या वाक्यात भुरभुरत्या पावसात हे विधेयविस्तार आहे.

विधेयविस्तार - वाक्यात क्रियापदाविषयी माहिती सांगणार्‍या शब्दांचा यात समावेश होतो. क्रियापदाला केव्हा/ कोठे/ कसे ने प्रश्न विचारल्यास विधेयविस्तार उत्तर येते. ही सर्व क्रियाविशेषणे असतात.     

वरील वाक्यात क्रियापदाला केव्हा खुलून दिसते असा प्रश्न विचारल्यास उत्तर भुरभुरत्या पावसात हे येते. भुरभुरत्या पावसात हे शब्द खुलून दिसते या क्रियापदाविषयी माहिती सांगत आहे म्हणून भुरभुरत्या पावसात हे विधेयविस्तार होईल.

Important Pointsवाक्याचे खालील दोन विभाग पडतात.

1. उद्देश विभाग
2. विधेय विभाग

उद्देश विभाग - 

उद्देश (कर्ता) - वाक्य ज्याच्या विषयी माहिती सांगते तो वाक्याचा कर्ता असतो.              

उद्देश विस्तार - कर्त्याविषयी माहिती सांगणारे शब्द जर कर्त्यापूर्वी असतील तर अशा शब्दांना उद्देश विस्तार म्हणतात.

विधेय विभाग/विधेयांग - 

कर्म - वाक्यात ज्यांच्यावर क्रिया घडते ते कर्म असते म्हणजेच क्रिया सोसणारे कर्म असते.        

कर्म विस्तार - कर्मापूर्वी कर्माविषयी माहिती सांगणारा शब्द म्हणजे कर्म विस्तार होय.       

विधानपूरक - कर्त्याविषयी माहिती सांगणारा शब्द जर कर्त्यांनंतर आला तर ते विधानपूरक असते.

विधेय - क्रियापदास विधेय असे म्हणतात.

उत्तर: मुलांचे आवडते दीनांचे कैवारी

स्पष्टीकरण: 

वाक्याचे उद्देश आणि विधेय या असे दोन भाग पडतात. 

उद्देश्यविस्तार म्हणजे कर्त्याबद्दल माहिती सांगणारे शब्द होय.

उद्देश्यविस्तारा मध्ये कर्त्याची विशेषण आणि समानाधि करणाचा समावेश असतो.

वरील वाक्यात साने गुरुजीं बद्दल 'मुलांचे आवडते दीनांचे कैवारी' अशी विशेषण वापरली आहेत.

म्हणून येथे 'साने गुरूजी' हा शब्द उद्देश्य होतो व 'मुलांचे आवडते दीनांचे कैवारी' हे उद्देशाविस्तार होत.

​उद्देश - आपण ज्या विषयी बोलत आहोत ती व्यक्ती किंवा यांचा उल्लेख करणाऱ्या भागाला वाक्याचे उद्देश्य असे म्हणतात.

वरील ही गोष्ट मला आता आठवते आहे या वाक्यात गोष्ट हे उद्देश्य आहे.

अशा प्रकारे वरील पर्यायांमध्ये गोष्ट हा योग्य पर्याय आहे.

उत्तर- अलंकार आणि वृत्त हे वाक्यपृथक्करणाचे घटक आहेत.

वाक्यपृथक्करण' - पृथ्थक म्हणजे वेगळे किंवा सुटे (मोकळे), म्हणजेच वाक्यपृथक्करण म्हणजे वाक्यातील भाग वेगळा करून दाखविणे. कोणतेही वाक्य असू दया त्या मध्ये २ गोष्टी असतातच ते म्हणजे उद्देश आणि विधेय ते उद्देश आणि विधेय वेगळे करणे म्हणजे 'वाक्यपृथक्करण' होय.

उद्देश - प्रत्येक वाक्यात आपण कोणाबद्दल काहीतरी बोलतो म्हणजे विधान करतो ज्याच्या विषयी वक्ता बोलतो त्यास आपण 'उद्देश' म्हणतात.

विधेय - उद्देशाविषयी वक्ता जे काही बोलतो त्याला आपण 'विधेय' असे म्हणतो.

वाक्याचे खालील प्रमाणे दोन विभाग पडतात.

उद्देश्य विभाग -

१) उद्देश्य (कर्ता )

२) उद्देश्य विस्तार 

विधेय विभाग -

१) विधेयपूरक /विधानपूरक-

अ) कर्म व कर्मविस्तार

ब ) विधीपूर्वक 

२)आधारपूरक 

३)विधेय विस्तार 

४) विधेय (क्रियापद )

वरील दिलेले प्रमाणे अलंकार आणि वृत्त हे वाक्यपृथक्करणाचे घटक आहेत हे विधान अयोग्य आहे व बाकी सर्व विधाने योग्य योग्य आहेत.

'वाक्यपृथक्करण' - पृथ्थक म्हणजे वेगळे किंवा सुटे (मोकळे), म्हणजेच वाक्यपृथक्करण म्हणजे वाक्यातील भाग वेगळा करून दाखविणे. कोणतेही वाक्य असू दया त्या मध्ये २ गोष्टी असतातच ते म्हणजे उद्देश आणि विधेय ते उद्देश आणि विधेय वेगळे करणे म्हणजे 'वाक्यपृथक्करण' होय.

उद्देश - प्रत्येक वाक्यात आपण कोणाबद्दल काहीतरी बोलतो म्हणजे विधान करतो ज्याच्या विषयी वक्ता बोलतो त्यास आपण 'उद्देश' म्हणतात.

विधेय - उद्देशाविषयी वक्ता जे काही बोलतो त्याला आपण 'विधेय' असे म्हणतो.

वाक्याचे खालील प्रमाणे दोन विभाग पडतात.

उद्देश्य विभाग -

१) उद्देश्य (कर्ता )

२) उद्देश्य विस्तार 

विधेय विभाग -

१) विधेयपूरक /विधानपूरक- अ) कर्म व कर्मविस्तार ब ) विधीपूर्वक 

२)आधारपूरक 

३)विधेय विस्तार 

४) विधेय (क्रियापद )

उद्देश्य विस्तार - उद्देश्य /कर्त्याविषयी अधिक माहिती सांगणारे शब्द जर कर्त्यार्वी असतील तर ते उद्देश्य विस्तारात लिहावे हे एक प्रकारचे अधिविशेषण असते.

उदा. नियमित अभ्यास करणारे विध्यार्थी पास होतात.

वरील भारतावरील इंग्रजांचे साम्राज्य संपष्टात आले या वाक्यातील उद्देश्यविस्तार भारतावरील इंग्रजांचे हे आहे.

अशा प्रकारे भारतावरील इंग्रजांचे हा योग्य पर्याय आहे.

उत्तर - विद्यार्थ्यांनी शिक्षकांचे लक्षपूर्वक ऐकावे, या वाक्यातील लक्षपूर्वक हे विधेयविस्तार आहे.

वरील वाक्यात ऐकावे हे क्रियापद आहे आणि या क्रियापदाला कसे ऐकावे असा प्रश्न विचारल्यास उत्तर लक्षपूर्वक हे येते म्हणून लक्षपूर्वक हे विधेयविस्तार आहे.

विधेय विस्तार - वाक्यात क्रियापदाविषयी माहिती सांगणार्‍या शब्दांचा यात समावेश होतो. क्रियापदाला केव्हा/ कोठे/ कसे ने प्रश्न विचारल्यास विधेयविस्तार उत्तर येते. ही सर्व क्रियाविशेषणे असतात.   

Important Pointsवाक्याचे खालील दोन विभाग पडतात.

1. उद्देश विभाग
2. विधेय विभाग

उद्देश विभाग - 

उद्देश (कर्ता) - वाक्य ज्याच्या विषयी माहिती सांगते तो वाक्याचा कर्ता असतो.              

उद्देश विस्तार - कर्त्याविषयी माहिती सांगणारे शब्द जर कर्त्यापूर्वी असतील तर अशा शब्दांना उद्देश विस्तार म्हणतात.

विधेय विभाग/विधेयांग - 

कर्म - वाक्यात ज्यांच्यावर क्रिया घडते ते कर्म असते म्हणजेच क्रिया सोसणारे कर्म असते.        

कर्म विस्तार - कर्मापूर्वी कर्माविषयी माहिती सांगणारा शब्द म्हणजे कर्म विस्तार होय.       

विधानपूरक - कर्त्याविषयी माहिती सांगणारा शब्द जर कर्त्यांनंतर आला तर ते विधानपूरक असते.

विधेय - क्रियापदास विधेय असे म्हणतात.

वाक्यपृथक्करण' - पृथ्थक म्हणजे वेगळे किंवा सुटे (मोकळे), म्हणजेच वाक्यपृथक्करण म्हणजे वाक्यातील भाग वेगळा करून दाखविणे. कोणतेही वाक्य असू दया त्या मध्ये २ गोष्टी असतातच ते म्हणजे उद्देश आणि विधेय ते उद्देश आणि विधेय वेगळे करणे म्हणजे 'वाक्यपृथक्करण' होय.

विधेय - उद्देशाविषयी वक्ता जे काही बोलतो त्याला आपण 'विधेय' असे म्हणतो.

वाक्याचे खालील प्रमाणे दोन विभाग पडतात.

१) उद्देश्य विभाग 

२) विधेय विभाग -

१) विधेयपूरक /विधानपूरक-

अ) कर्म व कर्मविस्तार

ब ) विधीपूर्वक 

२)आधारपूरक 

३)विधेय विस्तार 

४) विधेय (क्रियापद )

विधेय - वाक्यातील क्रियापदाला 'विधेय ' असे म्हणतात.

उदा. महेश क्रिकेट खेळतो, ती सुंदर दिसते.

वरील नोकरीतून येणारा पैसा कमी असला तरी माझे त्यात भागते या वाक्यात भागते हे विधेय आहे.

आशा प्रकारे वरील दिलेल्या वाक्यात भागते हे विधेय आहे.