खालीलपैकी कोणत्या वायूमुळे पृथ्वीचे वातावरण उबदार आहे?

योग्य उत्तर कार्बन डायऑक्साइड हे आहे.

Key Points

• ​हरितगृ ह परिणाम:
  •    सूर्यापासून येणारे किरण पृथ्वीच्या पृष्ठभागावर आदळल्यानंतर परावर्तित होतात. काही वायू परावर्तित (अवरक्त) किरणांना पृथ्वीच्या वातावरणातून बाहेर पडू देत नाहीत आणि त्यामुळे उष्णता अडकते. या घटनेला हरितगृह परिणाम म्हणून ओळखले जाते आणि त्यात समाविष्ट असलेल्या वायूंना हरितगृह वायू असे म्हणतात.
  •    अडकलेल्या उष्णतेमुळे पृथ्वीचे तापमान वाढते आणि या घटनेला जागतिक तापमानवाढ असे म्हणतात.
  • हरितगृह परिणामाची कारणे:
    • जीवाश्म इंधनाचे ज्वलन
    • जंगलतोड
    • शेती
    • औद्योगिक कचरा आणि लँडफिल्स
  • हरितगृह परिणामाचे परिणाम:
    • जागतिक तापमानवाढ
    • ओझोन थराचा ऱ्हास
    • धुके आणि वायू प्रदूषण
    • जलस्रोतांचे आम्लीकरण
•   प्रमुख हरितगृह वायू आहेत - पाण्याची वाफ, कार्बन डायऑक्साइड, मिथेन, नायट्रस ऑक्साईड, ओझोन, क्लोरोफ्लोरोकार्बन्स आणि हायड्रोफ्लुरोकार्बन्स.
•    हरितगृह वायूंचे उत्सर्जन हे जागतिक तापमानवाढीचे प्रमुख कारण आहे.
•   संपूर्ण उत्सर्जित हरितगृह वायूंपैकी 72% कार्बन डायऑक्साइड (CO2), 18% मिथेन आणि 9% नायट्रस ऑक्साईड (NOx) आहेत.
  •  त्यामुळे कार्बन डायऑक्साइड उत्सर्जन हे जागतिक तापमानवाढीचे सर्वात महत्त्वाचे कारण आहे.
  • पाण्याची वाफ (H₂O):
  •  वरील तक्त्यावरून स्पष्ट झाल्याप्रमाणे, वातावरणात हा सर्वात मुबलक हरितगृह वायू आहे.
    •  उबदार हवेमध्ये अधिक पाण्याची वाफ धरून ठेवण्याची क्षमता असते, जी अधिक उष्णता अडकवते. यामुळे, एक सकारात्मक प्रतिक्रिया लूप तयार होतो.
• कार्बन डायऑक्साइड (CO₂):
  • ज्वालामुखीचा उद्रेक, वणवे, जीवाश्म इंधनाचे ज्वलन यासारख्या घटनांमुळे वातावरणातील कार्बन डायऑक्साइडचे प्रमाण वाढते.
• मिथेन (CH₄):
  •  वातावरणातील त्याची संहती खूपच कमी असली तरी, हरितगृह वायूंमध्ये त्याचे योगदान अंदाजे 9% आहे.
    •  पाण्याची वाफ आणि कार्बन डायऑक्साईडच्या तुलनेत त्याची उष्णता क्षमता अधिक आहे.​