Question
Download Solution PDFमुघल सेनापती, ज्याने छत्रपती शिवाजी महाराजांसोबत पुरंदरचा तह (1665) केला तो _______ होता.
Answer (Detailed Solution Below)
Detailed Solution
Download Solution PDFयोग्य उत्तर जयसिंग - I आहे.
Key Points
- 11 जून 1665 रोजी छत्रपती शिवाजी महाराज आणि अंबरचा राजा जयसिंग - पहिला यांच्यात पुरंदरचा तह झाला.
मुघल सम्राट औरंगजेबाने नियुक्त केले होते. - या तहानुसार, शिवाजीने 35 पैकी 23 किल्ले आत्मसमर्पण केले आणि मुघलांनी कोकण आणि बालाघाटच्या काही भागांवर शिवाजीचा अधिकार मान्य केला.
- म्हणून, पर्याय 1 योग्य आहे.
Additional Information
- पुरंदरचा तह - (1 मार्च 1776)
- 1772 मध्ये मराठा पेशवे माधवराव मरण पावले आणि त्यांच्या पश्चात त्यांचे भाऊ नारायणराव पेशवे झाले.
- पण नारायणरावांचे काका रघुनाथराव यांना सत्ता बळकावायची होती आणि त्यांनी पुतण्याची हत्या केली. दरम्यान, नारायणरावांच्या पत्नीने मरणोत्तर मुलाला जन्म दिला जो कायदेशीर वारस होता. तर, नाना फडणवीस यांच्या नेतृत्वाखालील 12 मराठा सरदारांना पेशव्याचा मुकुट घालून त्याच्या नावाने राज्यकारभार करायचा होता.
- नियंत्रण सोडण्यास अनिच्छेने, रघुनाथ राव यांनी मुंबईत तैनात असलेल्या इंग्रजांची मदत घेतली आणि त्यांच्याशी सुरतचा तह नावाचा करार केला.
- करारानुसार, इंग्रजांना सालसेट आणि बासीन (वसई) मिळाले आणि बारुच आणि सुरतमधूनही काही महसूल मिळाला.
- त्या बदल्यात रघुनाथरावांना 2500 सैनिक मिळाले.
- तसेच, ईस्ट इंडिया कंपनीच्या कलकत्ता कौन्सिलने सुरत करार रद्द केला आणि कर्नल अप्टन या अधिकाऱ्याला पुण्याशी नवीन करार करण्यासाठी पाठवले.
- हा नवा तह म्हणजे पेशव्यांच्या प्रतिनिधीत्व करणाऱ्या नाना फडणवीस यांच्यासोबत ब्रिटिश कलकत्ता कौन्सिलने केलेला पुरंदरचा तह.
- 1 मार्च 1776 रोजी यावर स्वाक्षरी झाली.
- या करारानुसार रघुनाथरावांना केवळ पेन्शन देण्यात आली होती आणि पेशवेपदावरील त्यांच्या दाव्यासाठी कोणत्याही समर्थनाचे आश्वासन देण्यात आले नव्हते. पण इंग्रजांनी बारूच आणि सालसेट यांना कायम ठेवले.
- तसेच, बॉम्बे काऊसिलने पुरंदर तह नाकारला आणि रघुनाथरावांना संरक्षण देऊ केले.
- पुन्हा 1777 मध्ये नाना फडणवीसांनी फ्रेंचांना पश्चिम किनार्‍यावर बंदर बहाल केले त्यामुळे कलकत्ता कौन्सिल संतप्त झाली कारण हे त्यांच्याशी झालेल्या कराराच्या विरोधात गेले.
- त्यांनी पुण्याकडे फौज पाठवली.
- वडगावची लढाई झाली ज्यात महादजी शिंदे यांच्या मराठा सैन्याने ब्रिटीश सैन्याचा पराभव केला.
- या लढाईनंतर, 1773 पासून मुंबई कार्यालयाने ताब्यात घेतलेले सर्व प्रदेश मराठ्यांना परत देण्यात आले.
- पुढे, लंडनमधील ब्रिटीश अधिकाऱ्यांनी या प्रकरणी बॉम्बे कौन्सिलला पाठिंबा दिला आणि गोष्टी गुंतागुंतीच्या केल्या.
- 1782 मध्ये सालबाईचा तह झाला तेव्हाच शांतता प्रस्थापित झाली.
Last updated on May 26, 2025
-> The RPSC Assistant Professor Response Sheet for the Medical Education Department has been released.
-> The RPSC Assistant Professor Exam (Medical Education Department) was held from 12th May to 15th May 2025.
-> The RPSC Assistant Professor Call Letter will be available 3 days before the exam.
-> RPSC Assistant Professor 2025 Notification has been released for vacancies under the Education and Medical Education Departments.
-> Candidates who will get the final selection under the recruitment process will get an RPSC Assistant Professor Salary range between Rs. 15600 - Rs. 195000.
-> Candidates must practice questions from the RPSC Assistant Professor previous year question papers. Candidates must attempt the RPSC Assistant Professor mock tests to score well in the examination.