खालील जोड्या जुळवा:

(a) मीठ आणि कापूर वेगळे करणे	(i) पाखडणे
(b) मीठ आणि पाणी वेगळे करणे	(ii) निचरण
(c) धान्यापासून भुसा वेगळे करणे	(iii) बाष्पीभवन
(d) पाण्यापासून माती वेगळी करणे	(iv) संप्लवन

संकल्पना:

वेगळे करण्याच्या पद्धती

संप्लवन

• संप्लवन ही एक प्रक्रिया आहे ज्यामध्ये द्रव अवस्थेतून न जाता स्थायूरुप वायू अवस्थेत बदलते.
• कापूर, नॅप्थॅलीन बॉल्स इत्यादी पदार्थ गरम झाल्यावर घनतेपासून वायूमध्ये थेट रूपांतरित होतात.
• मिश्रणाचे दोन घटक वेगळे केले जाऊ शकतात जर त्यापैकी एक गरम झाल्यावर संप्लवनातून गेला.
• शंकुपात्रामध्ये मीठ आणि कापूर गरम केल्यावर कापूर संप्लवनातून जातो. ते स्थायूरूपात मिळू शकते.

बाष्पीभवन

• बाष्पीभवन ही प्रक्रिया आहे ज्यामध्ये द्रव उत्कलन बिंदू प्राप्त न करता वायूमध्ये रूपांतरित होतो.
• हे घडते कारण भौतिक स्थिती बदलण्यासाठी आवश्यक असलेली उष्णता आजूबाजूला मिळते.
• हे द्रावण चायना पात्रामध्ये ठेवून बर्नरवर मीठ आणि पाण्याचे द्रावण गरम करून प्रायोगिकरित्या केले जाऊ शकते.
• चायना पात्रामध्ये गरम करून पाण्याचे बाष्पीभवन होते आणि त्यात फक्त मीठ उरते.

पाखडणे

• पाखडणे ही प्रक्रिया आहे जी भुसापासून धान्य वेगळे करण्यासाठी वापरली जाते.
• हे वारा किंवा वाहत्या हवेच्या मदतीने केले जाते.
• हे मिश्रण उंचावरून खाली टाकले जाते आणि वाऱ्याच्या साहाय्याने भुसा व भुसा उडवून लावले जाते.
• जे धान्य जास्त जड असते ते मागे टाकून एका ठिकाणी गोळा केले जाते.
• म्हणून या प्रश्नाचे योग्य उत्तर आहे - पाखडणे.

अवसादन आणि निचरण:

• या पद्धती वापरल्या जातात जेव्हा एक घटक द्रव असतो आणि दुसरा अघुलनशील घन असतो, द्रवापेक्षा जड असतो, म्हणजे चिखल आणि पाणी.
• जर गढूळ पाणी (माती आणि पाणी) बीकरमध्ये काही काळ अबाधित राहू दिले तर पृथ्वीचे कण (माती आणि वाळू) तळाशी स्थिर होतात. या प्रक्रियेला अवसादन म्हणतात.
• शीर्षस्थानी असलेला अर्धवट स्पष्ट द्रव हलक्या हाताने दुसऱ्या बीकरमध्ये हस्तांतरित केला जाऊ शकतो. ही प्रक्रिया निचरण म्हणून ओळखली जाते.
• हेच तत्व दोन द्रवांचे मिश्रण वेगळे करण्यासाठी वापरले जाते जे एकमेकांमध्ये मिसळत नाहीत.

निष्कर्ष:

वरील चर्चेच्या आधारे पुढील निष्कर्ष निघतो.

तर, योग्य पर्याय (a) - (iv), (b) - (iii), (c) - (i), (d) - (ii) हा आहे.